Rebelleren roept bij veel christenen ongemak op. De Bijbel vraagt ons immers om de overheid te eren en als iedereen die het ergens niet mee eens is op de A12 gaat zitten, zou het al snel een ongeregeld zooitje worden. Toch zijn er goede redenen voor christenen om wél de snelweg te blokkeren. Sterker nog, het past misschien wel precies bij de heilige verontwaardiging die we in de Bijbel en bij helden uit verleden tegenkomen. Ben je er nog? Ik neem je mee naar vijf redenen waarom het meedoen aan deze disruptieve, politieke acties christelijker is dan het lijkt.
Jezus was geen modelburger
Wie een kinderbijbel opent ziet Jezus afgebeeld als een lieve, vriendelijke man (vaak in een smetteloze, witte jurk). Wat al snel de gedachte op kan roepen dat wij als christenen modelburgers zouden moeten zijn, maar niets is minder waar. Lees de Evangeliën eens achter elkaar door en je zult versteld staan door Jezus’ confrontaties met (kerkelijke) machthebbers. Jezus negeerde openlijk religieuze wetten wanneer hij er een arme of zieke mee kon helpen. Hij schold kerkelijke leiders de huid vol en gebruikte fysieke agressie om de tempel te reinigen van geldhandelaren. Zijn optreden wekte dermate veel woede op, dat hij onvermijdelijk aan een kruis eindigde. Jezus wás niet lief, hij hád ons onvoorwaardelijk lief. En dan vooral de zijn meest kwetsbare vrienden, wat ons bij het volgende punt brengt.
Je zit niet voor jezelf op de A12
God kiest altijd de kant van de armen, kwetsbaren en zwakken. In maar liefst meer dan tweeduizend Bijbelteksten lees je Gods hartstochtelijke droom voor een eerlijke wereld waarin er genoeg is voor iedereen. De klimaatcrisis confronteert ons hoe oneerlijk de wereld is en hoe ver wij bij Gods droom vandaag zijn gedreven. Rijke landen zijn de grootste aanjagers van de verandering van het klimaat, terwijl de armste landen de hardste klappen krijgen. En waar wij een airco kunnen kopen als het te warm wordt, of miljarden uit kunnen geven om onze dijken te verhogen, gaan de armsten van deze wereld nu al dood van de honger door een gebrek aan voedsel als gevolg van klimaatverandering.
Wil je jouw verre naasten echt helpen? Stap dan niet in een vliegtuig (die de klimaatverandering nog verder versnelt) om voedsel of gezondheidszorg te brengen, maar pak de oorzaak van de ongelijkheid aan.
Overheersende systemen verdwijnen niet als je het lief vraagt
De Tweede wereldoorlog werd niet beëindigd omdat Hitler andere inzichten kreeg, Indonesië werd niet onafhankelijk door een schuldbewuste Nederlandse regering en tot slaafgemaakten werden niet vrij doordat slavenhandelaren tot de conclusie waren gekomen dat ieder mens vrij zou moeten zijn. Nee, overheersende systemen verdwijnen pas door een steeds weer oplopende druk: van buitenaf, maar vooral van binnenuit. Misschien vraag je je af wat klimaatverandering hier mee te maken heeft, maar ook de Westerse economische dominantie is een overheersend systeem wat letterlijk het leven van arme mensen kost. Niet alleen vanwege hedendaagse slavernij, ook door honger als gevolg van misoogsten en oorlogen vanwege een snel veranderend klimaat.
De aandeelhouders Shell zullen zonder druk geen goed lopend bedrijf opdoeken, de directie van Tatasteel zal zichzelf niet opheffen en de NAM keert niet zonder externe verplichting hogere bedragen dan afgesproken uit aan Groningse gedupeerden. Een omwenteling van het systeem zal pas plaatsvinden door oplopende druk van groepen burgers en voorbeelden leren dat een bezetting van de snelweg hiervoor misschien wel een beter middel is dan je in eerste instantie zou denken.
Inspirerende helden gingen ons voor
Tussen april en december 2021 waakten zo’n achthonderd klimaatwakers continu, in estafettevorm, 203 dagen en nachten waakten bij de Tweede Kamer. Ook nu wandelen de klimaatwakers iedere donderdag zeven maal om het ministerie van Economische Zaken om hun zorgen uit te drukken. Een prachtig initiatief, maar bij mijn workshops vraag ik wel eens wie de Klimaatwakers kent. Vrijwel altijd heeft nog nooit iemand van ze gehoord, terwijl je lang zal moeten zoeken om een Nederlander te vinden die nog nooit van Extionction Rebellion heeft gehoord. Deze nog jonge organisatie is in korte tijd sterk gegroeid en dat heeft alles met hun creatieve, vreedzame en soms disruptieve acties te maken waarmee ze druk zetten op regeringen en ze dwingen om de nodige maatregelen te nemen. Hun inspiratiebronnen vinden ze in de geschiedenis, die keer op keer heeft laten zien dat burgerlijke ongehoorzaamheid een effectieve manier is om snelle veranderingen tot stand te brengen. Denk aan Martin Luther King en Mahatma Gandhi die beiden bewust onrechtvaardige wetten overtraden en meerdere malen gevangen hebben gezeten. Maar ook aan de Oost-Duitse burgers die massaal naar het verboden terrein voor de Berlijnse muur liepen en aan vooraanstaande Amerikanen die ten tijde van de oorlog in Vietnam slechts 78% van hun belastingen betaalden, omdat 22% naar het oorlogsbudget ging.
Door de snelweg te blokkeren handel je weliswaar in strijd met de wet, maar tegelijkertijd wél in de geest ervan. En hoe groter de groep demonstranten, hoe groter de invloed die ze zullen hebben.
Over tien jaar moet je uitleggen waarom je er niet zat
Weinig mensen twijfelen nog aan de verandering van het klimaat. Toch is het de vraag of we ons realiseren hoe ernstig de gevolgen zullen zijn. We denken vaak dat de wereld lineair verandert, terwijl dit vaak exponentieel blijkt te zijn. Om dit uit te leggen wordt vaak het volgende gedachtenexperiment gebruikt: Stel, je zit helemaal bovenin de Johan Cruijff Arena (dat met een capaciteit van meer dan vijftigduizend bezoekers het grootste stadion van Nederland is). Op de middenstip valt een druppel water. De volgende seconde vallen er twee waterdruppels en weer een seconde later vier. Oftewel, iedere seconde verdubbelt het aantal waterdruppels. Hoe lang duurt het voor jij op de bovenste ring onder water zit?
Hoewel de meeste mensen weten dat het vrij snel moet zijn, is het vaak toch een schok het juiste antwoord te horen: na zevenveertig seconden staat het hele stadion onder water. De urgentie rondom klimaatverandering is groter dan de meesten van ons zich realiseren. Er zijn vele vormen van protest mogelijk, ook als je liever binnen de wet wilt blijven. De confronterende vraag is echter wel of we nog de luxe hebben om niet op de A12 te gaan zitten.
Heeft dit schrijven je aan het denken gezet om toch te gaan demonstreren? Of op een andere manier te werken aan systeemverandering? Twijfel je nog en weet je niet welke keuze je moet gaan maken? Misschien kan dan dit citaat van Martin Luther King je inspireren om toch de volgende stap te zetten:
‘Voor het slagen van het kwaad is niets anders nodig dan dat goede mensen niets doen. Als goede mensen niets anders doen dan voor hun gezinsleden zorgen, hun sport beoefenen, televisie kijken, kunnen kwade krachten ongestoord hun onzalige praktijken uitvoeren.’
