Het klimaat zijn wij- Jonathan Safran Foer
Één van de boeken die in mijn groene bubbel vaak wordt aangeraden, is ‘het klimaat zijn wij’ van Jonathan Safran Foer. Het boek had ik nog niet gelezen, maar afgelopen week kreeg ik het boek te leen en ben ik er toch in gedoken. Mijn verwachtingen waren hoog, want zijn boek ‘dieren eten’ heeft grote indruk op mij achter gelaten, en heeft er voor gezorgd dat ik vlees van mijn menu heb geschrapt.
Tijdens het lezen bleek al snel dat ik niet teleurgesteld zou raken. Ik heb al veel gelezen over dit thema, maar dit boek gaf mij toch weer nieuwe inzichten. Jonathan maakt zijn boodschap helder door vele verhalen. Het verhaal wat het meest bij mij bleef hangen is het verhaal van Jan Karski. Deze poolse verzetstrijder besloot in 1942 om naar Amerika te gaan om hier de gruweldaden van de nazi’s wereldkundig te maken. Uiteindelijk deelde hij zijn gruwelijke getuigenis met Felix Frankfurter van het hooggerechtshof. Na zijn verhaal gedaan te hebben antwoorde de hoge rechter: “Ik moet volkomen eerlijk tegen u zijn: Ik ben niet in staat om te gelover wat u zegt”. Toen zijn collega erop aandrong het verhaal van Karski te herkennen antwoorde Frankfurter: “ik zeg niet dat deze man liegt, ik zeg dat ik niet in staat ben hem te geloven. Mijn geest, mijn hart, zitten zo in elkaar dat ik het niet kan accepteren”. Frankfurter twijfelde er niet over of Karski de waarheid sprak, hij kon alleen deze waarheid niet geloven en was zich hier bewust van. Zijn geweten werd niet wakker geschud.
Het verhaal van Jan Karski komt regelmatig terug in het boek. Want hoe zit dit met ons in de klimaatcrisis? Misschien twijfelen wij niet over de wetenschappelijke inzichten wat betreft de klimaatcrisis, maar kunnen wij deze waarheid écht tot onszelf door laten dringen? We wéten misschien wel dat de klimaatcrisis ontwrichtend is voor onze medemensen aan de andere kant van de wereld en voor de volgende generatie, maar voelen we dit ook? Worden wij echt emotioneel geraakt door deze feiten? En om nog een stap verder te gaan: handelen wij ook echt vanuit de urgentie van een crisis?
In de praktijk blijkt dit niet vanzelfsprekend te zijn. Jonathan Safran Foer beschrijft dan ook heel mooi dat de veelgehoorde tweedeling van de klimaat ontkenners tegenover de klimaat bewuste mens eigenlijk niet relevant is. Het is veel relavanter om mensen in te delen in mensen die duurzaam leven, en die dat niet doet. In de praktijk blijkt namelijk dat klimaatbewuste mensen vaak helemaal niet duurzamer leven dan klimaat ontkenners. Denk bijvoorbeeld aan een PVV stemmer die geen geld heeft om een vliegticket te kopen en een partij voor de dieren stemmer die vegan gaat eten tijdens zijn reis door Bali. Of denk aan de SGP stemmer die met zijn oude afgetrapte fiets groente van zijn moestuin gaat halen tegenover de groenlinks stemmer die op zijn elektrische bakfiets door Amsterdam scheurt naar de supermarkt voor een doosje aardbeien uit Kenia
Het gehele boek zorgt ook bij mij voor reflectie. Ben ik in staat om de werkelijkheid echt tot mij door te laten dringen? Wat is mijn gevoel eigenlijk in deze crisis? Misschien overheerst bij mij wel het goede gevoel, omdat ik anderen wijs op hun tekortkomingen! En ook al zou ik de waarheid over klimaatverandering echt tot mijzelf door laten dringen, maakt mij dat perse een duurzamer persoon? Deze vragen beschrijft Johathan ook prachtig in hoofdstuk 4, de discussie met de ziel. Voor mij het sterkste gedeelte van zijn boek. Een hoofdstuk wat ik zeker nog vaker erbij ga pakken.
Maar bovenal is dit boek een oproep tot actie. Met elkaar kunnen we veel verschil maken. En de snelste en meeste impact kunnen we maken door bewust (plantaardig) te eten. Al met al is dit boek echt een must-read voor iedereen die zich bezig houdt met duurzaamheid.
